Governor’s Weekend Report – August 15 to 19, 2016
by: Provincial Information Center
Agosto 15, 2016
PGSO, nanguna sa MMS
Abtikong gidumala sa Provincial General Services Office kon PGSO ang Monday Morning Sharing (MMS) diin gibida ang tumong, tuyo ug tinguha sa maong buhatan alang sa paspas nga pagproseso sa mga transaksyon sama sa pagpalihok sa mga PRs, POs, mga papeles ug mga dokumento aron dili malangan ug madelatar ang mga aktibidades sa probinsya ug dili magsinhuyat an mga hingtungdan sa resultado nan mga transaksyones.
Walay membro sa hawanan nan Hunta Probinsyal ang nakagahum pagtambong gumikan kay importante ang hugpong sa Patin-ay, Agusan del Sur nonot na sa paperless nga sesyon nga ipahigayon sa Sangguniang Panlalawigan.
Sa mensahe ni Assistant Provincial Administrator Teresita Ajoc, iyang gi-awhag ang mga kawani nga ipadangat ang ilang yangungo sa ilang mga hepe aron masayran hidayon kung unsa ang ilang suliran ug matagbo dayon kini sa departmental level. Andam isab si Provincial Administrator Atty. Premolito Plaza nga maminaw sa mga problema nga may kalambigitan sa mga panagbangi sa baruganan nga dili malikayan apan matagaan lamang ug prayoridad kung maghari ang pagsinabtanay ug pakigdait sa matag isa.
Sa bahin ni Provincial Planning Coordinator Ivonnie Dumadag, iyang giklaro nga kinahanglan presente ang empliyado nga birthday celebrant sa MMS diin pagahalaran siya ug espesyal na gasa. Gi-obliga usab niya ang pagsumiter sa Personal Data Sheet kon PDS ug ang pagplastar sa Citizen’s Charter.
Sa nasampit nga MMS, nakadawat ug gift certificate gikan sa road tea nga naglangkob sa juice ug burger ang mga birthday celebrant.
(Glenn Platil)
Agosto 16, 2016
Provincial Sports and Youth Development pagatukoran ug buhatan
Governor Sol Matugas laraw nga pagatukoron ang buhatan sa Provincial Sports and Youth Development pinaagi sa isa ka Executive Order nga pagalagdaan kuman tuiga. Ini aron mapalambo pa an paugnat sa kusog kontra droga.
Nonot na sa tinguha nan kagamhanan na paluyuhan ang mga batan-on nga adunay potensyal sa sports, gi-enstalar sa Gobernador ang isa ka Provincial Sports Council.
Si Gob Sol ug Vice Gov. Arturo Carlos Egay, Jr. ang nahirang nga chair ug co-chair samtang napili si Atty. Cacel Azarcon isip vice-chair. Gitudlo nga advisers sa organisasyon sila Board Members Geed Gokiangkee ug BM Bully Navarro.
Sa akademya, nahimong kabahin sila Dr. Fidela Rosas sa SDN DepEd Division, Dr. Gilda Berte sa dakbayan, Mrs. Teresita Real sa Siargao Division, SSCT Pres. Gregorio Gamboa ug NEMCO Pres. Josefa Paloma.
Sila Surigao City Administrator Atty. Manuel Coro ug Atty. Jerry Centro ang abtikong nirepresentar sa kagamhanan sa dakbayan ug sa pribadong sektor. Ginganlan isab na membro sa hugpong sila DILG Prov. Dir. John Reyl Mosquito, Claver Mayor Eddie Gokiangkee, Surigao City Councilor ug Taft Punong Barangay ABC president Pablo ‘Onyot’ Bonono, ug SMWD Board of Director Chair Manny Kong.
Ang probinsya nanlimbasog alang sa Palarong Pambansa ug Batang Pinoy. Ang Surigaonon karatedo champion nga si Loue Jane Remojo usab ang moasdang sa kalibutanong sangka sa nasud nan Russia alang sa Pilipinas.
Ipahigayon ang isa ka planning workshop aron madetalye ug makantar ang mga tulomanon nonot na sa mga internasyunal na turneyo ug kampyenado nga pagasalmutan sa mga atletang Surigaonon.
Malipayon si Gov. Matugas sa tabang nan nagkadaijang sector aron tutukan ang sports sama sa sepak takraw, arnis, karatedo, futsal ug ball games diin dayag ang potensyal sa atong lalawigan.
Tumong isab niini na maiway ang mga kabataan sa mga ginadiling bisyo ug aron mahimo silang produktibo.
Matud sa gobernador, paningkamotan sa iyang administrasyon na mapauswag ang sector sa turismo aron mapalambo ang ekonomiya sa tibuok probinsya ilabi na kay gihugtan an reglamento ug patakaran sa administrasyong Duterte mahitungod sa mining.
Plano isab sa probinsya na palapdan pa gayud an infrastructure projects, mobile clinics, pagpalawig sa roro transport, Agri Trading Center, seaports ug fishports.
. (Glenn Platil)
Agosto 17, 2016
Provincial Development Council – Development Administration Committee (PDC-DAC) Meeting gipanguluhan ni DILG Provincial Dir. John Reyl Mosquito
Provincial Development Council – Development Administration Committee (PDC-DAC) Meeting gipanguluhan ni DILG Provincial Dir. John Reyl Mosquito. Mitambong ang mga kawani sa lalwigan sama nila CSU OIC Bonifacio Modanza, PIAO OIC Jocelyn Danaque, provincial Prosecutor Jessie Rey Silvosa ug Assistant Provincial Budget Officer Alma Gasparillo. Gihisgutan sa maong kokabildo ang Provincial Situationer Report, SDN Provincial Development and Investment Plan 2017-2022 ug ang Annual Investment Plan sa matag buhatan.
Sumala sa opisyal na taho, adunay 1.52% growth rate sa populasyon. Ang Surigao del Norte nahirang nga mineral, tourism and fishery center diin ang HEALS PLUS Roadmap ni Governor Sol Matugas subay sa FAME nga tulomanon sa rehiyon. Ini naglangkob sa fishery, agri-forestry, mineral resources ug ecotourism.
Gikataho isab na nikunhod ang poverty incidence sa lalawigan gikan sa 47.7% niadtong 2009 ngadto sa 33.2% sa niaging tuig. Ang shortage sa mga magtutudlo sa elementarya namenus menusan usab gikan sa 100 niadtong 2014 ngadto sa 34 sa nilabay nga tuig, ang shortage sa bilang nan mga magtutudlo sa sekondarya gikan 167 duha ka tuig ang niagi, ngadto sa 31 niadtong schoolyear 2015-2016. Samtang nahitala isab ang shortage sa classrooms sa elementarya gikan sa 471 niadtong 2014 ngadto sa 242 sa school year 2015-2016.
Misaka isab ang participation rate sa mga tinun-an sa elementarya ngadto sa 96.37% gikan sa 91.72%. Sa sekondarya, kini nolambo isab gikan sa 60% niadtong 2014 ug nisaka sa 66.09 % niadtong 2015.
Niubos isab an kaso sa kamatayon kon mortality rate samtang ang malnutrition rate gikan sa 11.5% niadtong 2014, kini nahimo na lamang nga 9.6% sa nilabay na tuig. Ini tungod sa Operation Timbang ug deworming activities sa Provincial Health Office.
Sa natad sa husto na pagplano sa pamilya, gikan sa 19,042, nisaka ang numero sa mga contraceptive users ngadto sa 20,096. Ang mga kabalayan nga adunay access sa limpyo nga tubig ilimnon, gikan sa 94.46%, ini nahimong 94.7%.
Sa illegal fishing, illegal logging ug pagpayuhot sa ginadiling droga, daghan isab an nasikop samtang niubos ang mga insidente sa sunog kung itandi sa niaging mga tuig. 21% usab ang pagsaka sa kita nan lalawigan, ug mas nahimong episyente ang panudlanan sa salapianon nga bahin ug abot sa buluhisan.
Sa natad sa direksyon nan probinsya sa 2016 hangtod 2019, giisa isa ang mga lakang alang sa husto nga staffing, pagpataas sa sweldo, performance-based nga assessment, Citizens’ Charter, crossposting nan mga empliyado ug scorecards.
Sa Marajaw Panlawas, ang pagtukod nan mga child-friendly centers sa kada barangay, pagdugang sa medical na hinabang sa mga hamtong nga kabus, pag establisar sa out-patient department nan Provincial Hospital, institusyonalisasyon sa Panambay nan Barangay, mobile health clinics, ug daghan pang uban.
Pagkahapon, nagkatigum usab an mga nagkadaiyang representante sa mga line agencies alang na sa pagpalambo sa paugnat sa kusog kon sports development sa tibuok probinsya. Tinguha ni Gov. Sol Matugas nga matutukan ang mga atleta ug mga Surigaonon nga adunay talagsaong talent ug katakus sa sports aron nga makahatag ug mga pasidungog ug himaya sa ato pinayangga na probinsya.
. (Glenn Platil)
Agosto 10, 2016
Nahidangat si DSWD Reg. Dir. Minda Brigoli ug mga kawani sa Regional Office sa buhatan sa Gobernador diin maabi-abihon silang gidawat sa PGO Conference Room.
Nahidangat si DSWD Reg. Dir. Minda Brigoli ug mga kawani sa Regional Office sa buhatan sa Gobernador diin maabi-abihon silang gidawat sa PGO Conference Room.
Gikantar ug giesplekar sa maabtik nga Gobernador ang mga programa ug proyekto sa DSWD ilabi na ang ibubo nga mga karajawan alang sa mga kabus nga nalambigit sa 4Ps program.
Matud pa ni DSWD Sec. Judy Taguiwalo, isbon sa iyang buhatan ang sistema sa Pantawid Pamilya Pilipino Program ug kini maglambigit na sa bugas. Kay sa iyang obserbasyon, isugal ra sa pipila ka mga iresponsableng amahan kon dili ihurot sa mga bisyo o ibabaje an 4Ps diin looy an mga anak. (Jun Parada)
Agosto 18, 2016
First Teen Buntis Congress gidumala sa Population Commission sa Caraga
First Teen Buntis Congress gidumala sa Population Commission sa Caraga sa pakig-alayon sa kagamhanan sa lalawigan diin namolong si Governor Sol Matugas.
Ang maong tulomanon nagbitbit sa tema nga “Family Planning and Breastfeeding: Keys to Sustainable Development.”
Kay sumala pa, breastfeed is the best for babies up to two years of age. Tinguha sa gobyerno nasyunal na palapdan ang birth control ug iimplementar ang kinatibuk-ang Reproductive Health Law diin mag apud apud nan mga kahimanan sama sa condom, pills ug IUD aron makontrol ang paglobo sa populasyon.
Naalarma isab ang gobernador sa impormasyon na niusbaw ang teenage pregnancy sa rehiyon diin matud niya, kinahanglan ini tagaan nan atensiyon. Ang husto na pag-estudyo nan mga kabatan-onan mahitungod sa safe sex u gang negatibong epekto sa premarital sex kinahanglan isangyaw sa mga tinun-an sa nagkadaiyang tulonghaan labi na kuman kay bawal na sa mga batan-on ang magbagansya ug magbagdoy bagdoy para dili moburos. Bawal na isab an magpatuyang kung halayom na ang gabii kay pagmahubog, diha magsugod an mga kabuang sa kadalanan. Ugsa husto lamang nga ipatuman ni Pres. Duterte ang curfew. (Maryjul Escalante)
Agosto 19, 2016
Kalimpyo Kahapsay Surigao subling gipaandar sa kagamhanan
Kalimpyo Kahapsay Surigao subling gipaandar sa kagamhanan diin gipahingusgan pa ang solid waste management program, recycling sa basura, paghinlo sa nataran, paghangbas sa mga sagbot ug tigbaw sa hardin, pagsilhig sa mga ligtim ug sakto na pag-amoma sa kinaiyahan.
Sa nagkadool nga Mindanao Business Conference, gisugdan na ang pagpagwapo sa probinsya ug pagtutok sa trapiko aron dili maghoot an kalsada sa mga sakyanan ilabi na ang pagtuldok sa problema nan double parking.
Agosto 19, 2016
Customer Service Seminar gitak-upan
Gitak-upan ang duha ka adlaw nga Customer Service Seminar kon bansay-bansay sa marajaw na pamatasan sa mga kawani sa Sangguniang Panlalawigan diin tinguha niini na makorehe-an an mga gawi ug mobalik sa tradisyunal na kustombre sa pagrespeto sa isigkatawo, pagmentenar sa tam-is na pahiyom, hingpit na phone etiquette, paglikay sa mga hugaw nga mga pulong, ug dili pagpasakit sa pagbati nan isigkatawo aron walay mga kakulian nga modangat. Ini subay sa Esperituhanong Kaisaban na programa ni Gov. Sol Matugas.
by: Provincial Information Center
Agosto 15, 2016
PGSO, nanguna sa MMS
Abtikong gidumala sa Provincial General Services Office kon PGSO ang Monday Morning Sharing (MMS) diin gibida ang tumong, tuyo ug tinguha sa maong buhatan alang sa paspas nga pagproseso sa mga transaksyon sama sa pagpalihok sa mga PRs, POs, mga papeles ug mga dokumento aron dili malangan ug madelatar ang mga aktibidades sa probinsya ug dili magsinhuyat an mga hingtungdan sa resultado nan mga transaksyones.
Walay membro sa hawanan nan Hunta Probinsyal ang nakagahum pagtambong gumikan kay importante ang hugpong sa Patin-ay, Agusan del Sur nonot na sa paperless nga sesyon nga ipahigayon sa Sangguniang Panlalawigan.
Sa mensahe ni Assistant Provincial Administrator Teresita Ajoc, iyang gi-awhag ang mga kawani nga ipadangat ang ilang yangungo sa ilang mga hepe aron masayran hidayon kung unsa ang ilang suliran ug matagbo dayon kini sa departmental level. Andam isab si Provincial Administrator Atty. Premolito Plaza nga maminaw sa mga problema nga may kalambigitan sa mga panagbangi sa baruganan nga dili malikayan apan matagaan lamang ug prayoridad kung maghari ang pagsinabtanay ug pakigdait sa matag isa.
Sa bahin ni Provincial Planning Coordinator Ivonnie Dumadag, iyang giklaro nga kinahanglan presente ang empliyado nga birthday celebrant sa MMS diin pagahalaran siya ug espesyal na gasa. Gi-obliga usab niya ang pagsumiter sa Personal Data Sheet kon PDS ug ang pagplastar sa Citizen’s Charter.
Sa nasampit nga MMS, nakadawat ug gift certificate gikan sa road tea nga naglangkob sa juice ug burger ang mga birthday celebrant.
(Glenn Platil)
Agosto 16, 2016
Provincial Sports and Youth Development pagatukoran ug buhatan
Governor Sol Matugas laraw nga pagatukoron ang buhatan sa Provincial Sports and Youth Development pinaagi sa isa ka Executive Order nga pagalagdaan kuman tuiga. Ini aron mapalambo pa an paugnat sa kusog kontra droga.
Nonot na sa tinguha nan kagamhanan na paluyuhan ang mga batan-on nga adunay potensyal sa sports, gi-enstalar sa Gobernador ang isa ka Provincial Sports Council.
Si Gob Sol ug Vice Gov. Arturo Carlos Egay, Jr. ang nahirang nga chair ug co-chair samtang napili si Atty. Cacel Azarcon isip vice-chair. Gitudlo nga advisers sa organisasyon sila Board Members Geed Gokiangkee ug BM Bully Navarro.
Sa akademya, nahimong kabahin sila Dr. Fidela Rosas sa SDN DepEd Division, Dr. Gilda Berte sa dakbayan, Mrs. Teresita Real sa Siargao Division, SSCT Pres. Gregorio Gamboa ug NEMCO Pres. Josefa Paloma.
Sila Surigao City Administrator Atty. Manuel Coro ug Atty. Jerry Centro ang abtikong nirepresentar sa kagamhanan sa dakbayan ug sa pribadong sektor. Ginganlan isab na membro sa hugpong sila DILG Prov. Dir. John Reyl Mosquito, Claver Mayor Eddie Gokiangkee, Surigao City Councilor ug Taft Punong Barangay ABC president Pablo ‘Onyot’ Bonono, ug SMWD Board of Director Chair Manny Kong.
Ang probinsya nanlimbasog alang sa Palarong Pambansa ug Batang Pinoy. Ang Surigaonon karatedo champion nga si Loue Jane Remojo usab ang moasdang sa kalibutanong sangka sa nasud nan Russia alang sa Pilipinas.
Ipahigayon ang isa ka planning workshop aron madetalye ug makantar ang mga tulomanon nonot na sa mga internasyunal na turneyo ug kampyenado nga pagasalmutan sa mga atletang Surigaonon.
Malipayon si Gov. Matugas sa tabang nan nagkadaijang sector aron tutukan ang sports sama sa sepak takraw, arnis, karatedo, futsal ug ball games diin dayag ang potensyal sa atong lalawigan.
Tumong isab niini na maiway ang mga kabataan sa mga ginadiling bisyo ug aron mahimo silang produktibo.
Matud sa gobernador, paningkamotan sa iyang administrasyon na mapauswag ang sector sa turismo aron mapalambo ang ekonomiya sa tibuok probinsya ilabi na kay gihugtan an reglamento ug patakaran sa administrasyong Duterte mahitungod sa mining.
Plano isab sa probinsya na palapdan pa gayud an infrastructure projects, mobile clinics, pagpalawig sa roro transport, Agri Trading Center, seaports ug fishports.
. (Glenn Platil)
Agosto 17, 2016
Provincial Development Council – Development Administration Committee (PDC-DAC) Meeting gipanguluhan ni DILG Provincial Dir. John Reyl Mosquito
Provincial Development Council – Development Administration Committee (PDC-DAC) Meeting gipanguluhan ni DILG Provincial Dir. John Reyl Mosquito. Mitambong ang mga kawani sa lalwigan sama nila CSU OIC Bonifacio Modanza, PIAO OIC Jocelyn Danaque, provincial Prosecutor Jessie Rey Silvosa ug Assistant Provincial Budget Officer Alma Gasparillo. Gihisgutan sa maong kokabildo ang Provincial Situationer Report, SDN Provincial Development and Investment Plan 2017-2022 ug ang Annual Investment Plan sa matag buhatan.
Sumala sa opisyal na taho, adunay 1.52% growth rate sa populasyon. Ang Surigao del Norte nahirang nga mineral, tourism and fishery center diin ang HEALS PLUS Roadmap ni Governor Sol Matugas subay sa FAME nga tulomanon sa rehiyon. Ini naglangkob sa fishery, agri-forestry, mineral resources ug ecotourism.
Gikataho isab na nikunhod ang poverty incidence sa lalawigan gikan sa 47.7% niadtong 2009 ngadto sa 33.2% sa niaging tuig. Ang shortage sa mga magtutudlo sa elementarya namenus menusan usab gikan sa 100 niadtong 2014 ngadto sa 34 sa nilabay nga tuig, ang shortage sa bilang nan mga magtutudlo sa sekondarya gikan 167 duha ka tuig ang niagi, ngadto sa 31 niadtong schoolyear 2015-2016. Samtang nahitala isab ang shortage sa classrooms sa elementarya gikan sa 471 niadtong 2014 ngadto sa 242 sa school year 2015-2016.
Misaka isab ang participation rate sa mga tinun-an sa elementarya ngadto sa 96.37% gikan sa 91.72%. Sa sekondarya, kini nolambo isab gikan sa 60% niadtong 2014 ug nisaka sa 66.09 % niadtong 2015.
Niubos isab an kaso sa kamatayon kon mortality rate samtang ang malnutrition rate gikan sa 11.5% niadtong 2014, kini nahimo na lamang nga 9.6% sa nilabay na tuig. Ini tungod sa Operation Timbang ug deworming activities sa Provincial Health Office.
Sa natad sa husto na pagplano sa pamilya, gikan sa 19,042, nisaka ang numero sa mga contraceptive users ngadto sa 20,096. Ang mga kabalayan nga adunay access sa limpyo nga tubig ilimnon, gikan sa 94.46%, ini nahimong 94.7%.
Sa illegal fishing, illegal logging ug pagpayuhot sa ginadiling droga, daghan isab an nasikop samtang niubos ang mga insidente sa sunog kung itandi sa niaging mga tuig. 21% usab ang pagsaka sa kita nan lalawigan, ug mas nahimong episyente ang panudlanan sa salapianon nga bahin ug abot sa buluhisan.
Sa natad sa direksyon nan probinsya sa 2016 hangtod 2019, giisa isa ang mga lakang alang sa husto nga staffing, pagpataas sa sweldo, performance-based nga assessment, Citizens’ Charter, crossposting nan mga empliyado ug scorecards.
Sa Marajaw Panlawas, ang pagtukod nan mga child-friendly centers sa kada barangay, pagdugang sa medical na hinabang sa mga hamtong nga kabus, pag establisar sa out-patient department nan Provincial Hospital, institusyonalisasyon sa Panambay nan Barangay, mobile health clinics, ug daghan pang uban.
Pagkahapon, nagkatigum usab an mga nagkadaiyang representante sa mga line agencies alang na sa pagpalambo sa paugnat sa kusog kon sports development sa tibuok probinsya. Tinguha ni Gov. Sol Matugas nga matutukan ang mga atleta ug mga Surigaonon nga adunay talagsaong talent ug katakus sa sports aron nga makahatag ug mga pasidungog ug himaya sa ato pinayangga na probinsya.
. (Glenn Platil)
Agosto 10, 2016
Nahidangat si DSWD Reg. Dir. Minda Brigoli ug mga kawani sa Regional Office sa buhatan sa Gobernador diin maabi-abihon silang gidawat sa PGO Conference Room.
Nahidangat si DSWD Reg. Dir. Minda Brigoli ug mga kawani sa Regional Office sa buhatan sa Gobernador diin maabi-abihon silang gidawat sa PGO Conference Room.
Gikantar ug giesplekar sa maabtik nga Gobernador ang mga programa ug proyekto sa DSWD ilabi na ang ibubo nga mga karajawan alang sa mga kabus nga nalambigit sa 4Ps program.
Matud pa ni DSWD Sec. Judy Taguiwalo, isbon sa iyang buhatan ang sistema sa Pantawid Pamilya Pilipino Program ug kini maglambigit na sa bugas. Kay sa iyang obserbasyon, isugal ra sa pipila ka mga iresponsableng amahan kon dili ihurot sa mga bisyo o ibabaje an 4Ps diin looy an mga anak. (Jun Parada)
Agosto 18, 2016
First Teen Buntis Congress gidumala sa Population Commission sa Caraga
First Teen Buntis Congress gidumala sa Population Commission sa Caraga sa pakig-alayon sa kagamhanan sa lalawigan diin namolong si Governor Sol Matugas.
Ang maong tulomanon nagbitbit sa tema nga “Family Planning and Breastfeeding: Keys to Sustainable Development.”
Kay sumala pa, breastfeed is the best for babies up to two years of age. Tinguha sa gobyerno nasyunal na palapdan ang birth control ug iimplementar ang kinatibuk-ang Reproductive Health Law diin mag apud apud nan mga kahimanan sama sa condom, pills ug IUD aron makontrol ang paglobo sa populasyon.
Naalarma isab ang gobernador sa impormasyon na niusbaw ang teenage pregnancy sa rehiyon diin matud niya, kinahanglan ini tagaan nan atensiyon. Ang husto na pag-estudyo nan mga kabatan-onan mahitungod sa safe sex u gang negatibong epekto sa premarital sex kinahanglan isangyaw sa mga tinun-an sa nagkadaiyang tulonghaan labi na kuman kay bawal na sa mga batan-on ang magbagansya ug magbagdoy bagdoy para dili moburos. Bawal na isab an magpatuyang kung halayom na ang gabii kay pagmahubog, diha magsugod an mga kabuang sa kadalanan. Ugsa husto lamang nga ipatuman ni Pres. Duterte ang curfew. (Maryjul Escalante)
Agosto 19, 2016
Kalimpyo Kahapsay Surigao subling gipaandar sa kagamhanan
Kalimpyo Kahapsay Surigao subling gipaandar sa kagamhanan diin gipahingusgan pa ang solid waste management program, recycling sa basura, paghinlo sa nataran, paghangbas sa mga sagbot ug tigbaw sa hardin, pagsilhig sa mga ligtim ug sakto na pag-amoma sa kinaiyahan.
Sa nagkadool nga Mindanao Business Conference, gisugdan na ang pagpagwapo sa probinsya ug pagtutok sa trapiko aron dili maghoot an kalsada sa mga sakyanan ilabi na ang pagtuldok sa problema nan double parking.
Agosto 19, 2016
Customer Service Seminar gitak-upan
Gitak-upan ang duha ka adlaw nga Customer Service Seminar kon bansay-bansay sa marajaw na pamatasan sa mga kawani sa Sangguniang Panlalawigan diin tinguha niini na makorehe-an an mga gawi ug mobalik sa tradisyunal na kustombre sa pagrespeto sa isigkatawo, pagmentenar sa tam-is na pahiyom, hingpit na phone etiquette, paglikay sa mga hugaw nga mga pulong, ug dili pagpasakit sa pagbati nan isigkatawo aron walay mga kakulian nga modangat. Ini subay sa Esperituhanong Kaisaban na programa ni Gov. Sol Matugas.